Ze względu na to, że rośnie liczba zachorowań na wirusowe zapalenia wątroby, chciałabym poświęcić ten i kolejne artykuły omówieniu tego, w jaki sposób może dojść do chorób wątroby oraz w jaki sposób możemy im zapobiegać.
Dziedziną medycyny, która zajmuje się schorzeniami wątroby jest hepatologia.
Zanim jednak przejdziemy do tego, czym jest zapalenie wątroby, warto przyjrzeć się temu, jakie funkcje pełni wątroba w naszym organizmie.
Czym jest wątroba?
Wątroba jest to wielofunkcyjny i jednocześnie największy gruczoł w organizmie człowieka. U mężczyzn osiąga wagę 1500—1700 g, a u kobiet 1300—1500 g. Dla porównania masa mózgu wynosi u mężczyzny około 1375 g, u kobiety 1225 g.
Wątroba znajduje się pod przeponą. Mimo, że większa część wątroby znajduje się w prawym podżebrzu, to zajmuje również górne części nadbrzusza i lewego podżebrza. W wątrobie wyróżniamy dwa płaty: prawy i lewy. Każdy płat składa się z czterech segmentów. Ze względu na to, że wątroba ma duże zdolności regeneracyjne, możliwe są zabiegi polegające na usunięciu jednego z płatów, który potem zostaje zregenerowany. Niestety w przypadku osób, które nie dbają o zdrowie wątroby, dochodzi do zaburzenia jej funkcji i zdolność do regeneracji ulega pogorszeniu.
Jakie funkcje pełni wątroba?
Ze względu na to, że wątroba należy do układu pokarmowego, pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie.
Do najważniejszych jej funkcji należy:
- przekształcanie węglowodanów w łatwo przyswajalną dla organizmu glukozę, a jej nadmiar w glikogen lub w tłuszcze,
- gromadzenie zapasów witamin: A, D i B12 oraz żelaza, a także niewielkich ilości B12 i C, które wątroba uwalnia w razie potrzeby,
- neutralizowanie różnych toksyn,
- buforowanie poziomu glukozy we krwi,
- zwalczanie infekcji,
- wytwarzanie żółci, która jest niezbędna do trawienia tłuszczów.
Wątroba często narażona jest na działanie szkodliwych substacji (w tym alkoholu). Choć narząd ten sam w sobie nie boli, bo nie jest unerwiony, to ludzie często skarżą się na ból wątroby. To dlatego, że gdy nasza wątroba powiększa się (wskutek nieodpowiedniej diety lub zatrucia), i wówczas uciska na sąsiadujące z nią jelita oraz żołądek. Towarzyszy temu nieprzyjemne uczucie kłucia w boku oraz rozpierania pod żebrami.
To, że z naszą wątrobą dzieje się coś niedobrego, możemy również zaobserwować gdy:
- na skórze pojawiły się liczne piegi, znamiona barwnikowe i brodawki,
- nasza skóra jest zimna i wilgotna, zwłaszcza skóra rąk,
- cierpimy na wzdęcia, niestrawność, biegunki,
- odczuwamy gorycz w ustach,
- dokuczają nam skurcze w łydkach i palcach rąk,
- mamy zwiększony apetyt na słodycze oraz wolniejszą przemianę materii,
- mamy podwyższone ciśnienie tętnicze.
Czym jest zapalenie wątroby?
Zapalenie wątroby ma wiele przyczyn. Mogą to być: wirusy, bakterie, grzyby lub pasożyty, a także leki i substancje chemiczne. Najczęstsza postać zapalenia wątroby powodowana jest nadmiernym piciem alkoholu przez długi okres czasu i jest określana jako „alkoholowe zapalenie wątroby”. Alkoholowe zapalenie wątroby jest chorobą przewlekłą i objawia się m.in.:
- uczuciem zmęczenia,
- nudnościami, wymiotami,
- brakiem apetytu,
- bólem pod prawym łukiem żebrowym,
- gorączką.
W przypadku alkoholowego zapalenia wątroby należy zaprzestać spożywania alkoholu oraz uzupełnić niedobory pokarmowe powstałe wskutek zapalenia. Co ciekawe, kobiety są bardziej podatne na szkodliwy efekt nadużywania alkoholu, więc schorzenie to rozwija się u nich szybciej niż u mężczyzn, spożywających te same ilości alkoholu.
Wirusowe zapalenie wątroby.
Wirusowe zapalenie wątroby (WZW), to choroba wywołana zakażeniem wirusowym. Często potocznie nazywana „żółtaczką”, ze względu na to, że jedym z objawów zakażenia jest zażółcenie skóry. Nazwa ta jednak nie jest prawidłowa, ponieważ wirus wątroby często nie daje żadnych objawów.
Najczęstszą przyczyną zakaźnych zapaleń wątroby są wirusy. Okres, zaraz po zakażeniu nazywany jest fazą „ostrą”, natomiast gdy zakażanie wirusem zapalenia wątroby trwa dłużej niż sześć miesięcy, określa się to jako faza „przewlekła” zakażenia.
Jest kilka rodzajów wirusów powodujących zapalenie wątroby (wirus zapalenia wątroby typu A, B, C, D i E), ale tylko wirusy zapalenia wątroby typu B, C i D mogą spowodować przewlekłe zapalenie wątroby.
Obecnie znanych jest sześć czynników wirusowych pierwotnie uszkadzających wątrobę:
1. wirus zapalenia wątroby typu A (HAV)
2. wirus zapalenia wątroby typu B (HBV)
3. wirus zapalenia wątroby typu C (HCV)
4. wirus zapalenia wątroby typu D (HDV)
5. wirus zapalenia wątroby typu E (HEV)
6. wirus zapalenia wątroby typu G (HGV)
W Polsce najczęściej występują zakażenia wirusem typu A, B i C.
W kolejnym artykule omówię, czym jest wirusowe zapalenie wątroby typy A, zwane również chorobą brudnych rąk.
