Ponieważ smak i węch działają w duecie, ich starzenie się będzie omówione w jednym poście. Zmysły smaku i węchu pełnią ważną rolę, gdyż służą do chemicznej analizy składu pokarmu. Odczuwamy smak pokarmów nie tylko od receptorów smakowych, ale również węchowych. Smak pokarmu w dużej mierze zależy od wrażeń węchowych.
Człowiek jest zdolny do odczuwania pięciu smaków:
1. Słodkiego – węglowodany, głównie cukry proste i dwucukry. Największe zagęszczenie receptorów słodkiego smaku jest na koniuszku języka.
2. Słonego – sole sodu i potasu, a dokładnie kationy tych metali. Receptory rozrzucone są równo po całym języku, jednak największe skupiska tworzą się po bokach w przedniej części języka.
3. Kwaśnego – kwasy organiczne i nieorganiczne. Najwięcej receptorów smaku kwaśnego jest na bokach języka.
4. Gorzkiego – alkaloidy i wiele soli nieorganicznych. Najwięcej receptorów smaku gorzkiego występuje u nasady języka (tył języka).
5. Umami (japońskie słowo), wykrywa obecność kwasu glutaminowego (składnik przypraw do zup i sosów, składnik większości białek, wyczuwalny np. w pomidorach). Być może wielu z Was nie słyszało o tym smaku, gdyż receptory wykrywające ten smak zostały odkryte stosunkowo niedawno. Umami, to smak pokarmów, również potraw mięsnych i wysokobiałkowych.
Liczba kubków smakowych u człowieka zmniejsza się z wiekiem i w okresie starości występuje ich o połowę mniej, niż było na początku. Ponadto, coraz większe skażenie powietrza osłabia nasz węch, a to przytępia też smak. Ważnym jest, aby utrzymywać zmysł smaku i węchu w jak najlepszej formie, ponieważ ich pogorszenie bardzo negatywnie wpływa na nasz ogólny stan zdrowia oraz samopoczucie. Pogorszona zdolność do odczuwania smaku i zapachu jedzenia może powodować zaburzenia apetytu, a co za tym idzie, niedożywienia. Dlatego opiekunowie czasem bardzo muszą nagimnastykować się, aby danie które przyrządzą wzbudziło apetyt u osoby starszej.
Co możesz zrobić, aby polepszyć swoje zmysły smaku i węchu:
1. Ogranicz palenie lub przebywanie z palaczami. W dymie tytoniowym są substancje, które niekorzystnie wpływają na nerw węchowy.
2. O tym, aby regularnie myć zęby wie każdy z nas, ale pamietaj, że ważne jest także mycie języka. Zapobiegnie to zaleganiu bakterii, które mogą uszkodzić kubki smakowe.
3. Unikaj ostrych przypraw i pikantnych dań, które niszczą kubeczki smakowe.
4. Zadbaj o odporność. Bakterie i wirusy mogą uszkadzać receptory węchowe i smakowe.
5. Zadbaj o uzębienie. Do zaburzenia zmysłu smaku u seniorów może dochodzić na skutek ubytków w uzębieniu, problemów z żuciem pokarmów lub stosowania protez zębowych.
6. Upewnij się, że przyjmujesz odpowiednią ilość cynku, ponieważ jego niedobór może przyczynić się zaburzeń smaku i węchu.
7. Porozmawiaj z lekarzem na temat leków, które bierzesz. Niektóre lekarstwa mogą przyczynić się do powstania lub pogłębienia zaburzeń w odczuwaniu zapachu i smaku.
Istnieje kilka różnych badań, które zwracają uwagę na to, jak ważne jest, aby wszelkie zaburzenia rozpoznawać jak najwcześniej. Okazuje się, iż zaburzenia zmysłu węchu dotyczą około 90% pacjentów z chorobą Parkinsona. Pojawienie się tych zaburzeń może służyć jako marker we wczesnej diagnostyce choroby Parkinsona. Co więcej, zaburzenia dotyczące zmysłu węchu mogą poprzedzać także chorobę Alzheimera.