Lekarze, pielęgniarki lub inne osoby pracujące z osobami starszymi czasami znajdują się w sytuacji, gdzie trudno jest im porozumieć się z pacjentem. Być może Tobie również zdarzyło się być w jednej z poniższych sytuacji:
- Rozmawiasz ze starszą osobą, u której podejrzewasz problemy ze słuchem. Starasz się więc mówić głośniej, lecz to nie pomaga. Pani wraca do Ciebie wciąż z tym samym problemem.
- Tłumaczysz starszemu mężczyźnie jak przyjmować leki. Wydaje Ci się jednak, że on nie rozumie tego co do niego mówisz, mimo że zapewnia Cię o tym, że wszystko jest dla niego jasne.
- Miałeś bardzo dobry kontakt ze starszą osobą jednak zauważyłeś że od pewnego czasu coś się zmieniło. Czujesz, że w pewien sposób ta osoba została przez Ciebie urażona, nie wiesz jednak w jaki sposób.
W celu usprawnienia komunikacji oraz uniknięcia opisanych powyżej zdarzeń, omówię wiele zasad zalecanych przez ekspertów.
- Unikaj stereotypów.
Zastanów się, czy podczas rozmowy ze starszą osobą, zdarza się Tobie zachowywać według stereotypów. Wiele osób, gdy po raz pierwszy spotyka się z daną osobą, ma tendencje do przypisywania jej różnych cech bazując tylko na kilku przesłankach. Na przykład, widząc smutną starszą osobę, myślisz że ma depresje, ponieważ Tobie ten wiek kojarzy się z niedołężnością, ograniczoną sprawnością, depresją. A jak myślisz, tak działasz. Dlatego najpierw zadaj sobie pytanie dotyczące tego, jak Ty widzisz starość. Nie zakładaj z góry, że każdy jest taki sam. Przy spotkaniu z osobą starszą zadawaj pytania, staraj się ją bardziej poznać. Uwierz mi, możesz być bardzo pozytywnie zaskoczony.
- Unikaj protekcjonalnego tonu.
“A teraz kochaniutka pójdziemy zrobić siku, a potem spać.”
Czasem mamy tendecję do mówienia do osób starszych w sposób przypominający mówienie do dzieci, czyli zdrabnianie słów, nadmierne upraszczanie zdań, zmiana intonacji głosu. Motywy zmiany sposobu mówienia są różne i najczęściej wyrażają troskę. Niemniej jednak, takie zdrobnienia (ang. elderspeak) mogą irytować osoby starsze, które czują się traktowane jak dzieci. Zwróć uwagę na to, jak zmienia się Twoje słownictwo i intonacja głosu, gdy rozmawiasz z osobą starszą. W przypadku niektórych chorób (np. demencji) takie zachowanie może skutkować pojawieniem się agresywnego zachowania.
- Zwróć uwagę na swoje gesty.
Do komunikacji niewerbalnej zaliczamy między innymi: kontakt wzrokowy, mimikę twarzy, ton głosu, prędkość mówienia oraz postawę ciała. Sposób w jaki rozmawiasz z osobą starszą może pomóc lub utrudnić przekaz werbalny. Dlatego też staraj się utrzymać kontakt wzrokowy zamiast patrzeć w monitor komputera lub co kilka sekund na zegarek. Jeśli twoje ciało wysyła sygnały, że jesteś zajęty, to osoba z którą rozmawiasz bardzo szybko to wyczuje.
- Zmniejsz hałas.
Utrata słuchu związana z wiekiem powoduje zwiększenie się trudności w komunikacji. Dlatego też zadbaj o to, aby rozmowa odbywa się w cichym pokoju. Z pewnością poprawi to zdolność zapamiętania informacji. Jeśli słyszysz hałas dobiegający z innego pomieszczenia, po prostu zamknij drzwi, ścisz muzykę, zadbaj o to, aby jak najmniej dźwięków przeszkadzało wam w rozmowie.
Dodałabym do tego jeszcze 5. punkt mówiący o tym, że trzeba mieć sporo cierpliwości w komunikacji z osobą starszą.
Dziękuję. Tak to prawda, cierpliwość w komunikacji jest bardzo potrzebna. Ten punkt na pewno znajdzie się w drugiej częsci postu.